In het psychiatrisch centrum dr. Guislain in Gent bekrachtigden vertegenwoordigers van de psychiatrie in België en Frankrijk een samenwerking voor een beter beleid.

De psychiaters van de psychiatrische ziekenhuizen van België en Frankrijk ondertekenden op woensdag 21 maart in psychiatrisch centrum dr. Guislain in Gent een charter ondertekend om de samenwerking tussen de psychiaters van beide landen te bekrachtigen. Zo willen ze een forum creëren om kennis uit te wisselen en te kunnen blijven wegen op de evolutie van de gezondheidszorg.

“Bij het huidige proces van vermaatschappelijking van psychiatrische zorg worden de financiële middelen van psychiatrische ziekenhuizen gebruikt om ambulante thuiszorgteams te financieren”, aldus dr. Geert Bosma en dr. Jean-Louis Feys, respectievelijk voorzitter van de VVAPZ (Vereniging van de Vertegenwoordigers van Artsen verbonden aan de Vlaamse Psychiatrische Ziekenhuizen) en voorzitter van de CMCHPBW (Conférence des Médecins-chefs des Hôpitaux Psychiatriques de Bruxelles et de Wallonie). “Om het proces verder te zetten verwacht de overheid opnieuw inzet van middelen en dus verdere afbouw van de ziekenhuisbedden van de psychiatrische ziekenhuizen zonder aan te geven hoeveel bedden in totaal afgebouwd moeten worden. Dat betekent dat de plaats en de functie van het psychiatrisch ziekenhuis in het gedrang dreigen te komen. Daardoor zullen patiënten met de complexere en zwaardere problematieken minder toegang krijgen tot de voor hen noodzakelijk gespecialiseerde behandeling. Hier moet absoluut rekening mee gehouden worden in het verdere proces van vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg.”

Dr. Feys en dr. Bosma ondertekenden het charter samen met hun Franse collega dr. Christian Müller.

Piratenhuizen

“Opnames mogen niet meer te lang zijn, dus het risico is dat je opvang alleen nog crisisopvang wordt en daardoor minder en minder aansluit bij de behoeften van de patiënten”, verduidelijkt dr. Bosma. “Zorg moet je ter plaatse kunnen geven en je moet de specialisatie kunnen verplaatsen naar thuis. Dat vergt aangepaste woonvormen. Je moet als mens bezig kunnen zijn om een zinvol bestaan te hebben. Anders geraak je geïsoleerd en verkommer je. Dus er moeten aanpassingen gebeuren die te maken hebben met wonen en een zinvolle invulling van je dagen. Maar daar bestaat vandaag een schromelijk tekort en er is te weinig respect voor de groep patiënten die zoveel omkadering nodig heeft dat dat bijna niet anders kan dan in het ziekenhuis – bijvoorbeeld omdat het risico op grensoverschrijdend gedrag te groot is. Doe je dat buiten het ziekenhuis, dan moet de hele behandelcontext voldoende aangepast en gespecialiseerd zijn. Dat is onze grote bekommernis. Het meest kwetsbare individu loopt het risico in de kou te staan. Ik zie ook positieve dingen bij patiënten die zorg op maat aan huis krijgen. Maar het vraagt een investering van het Belgisch beleid en die schiet, denk ik, te kort.”

Een fenomeen dat vooral in Wallonië en Brussel opduikt, zijn de zogenaamde piratenhuizen. Dat zijn privéwoningen waar particulieren – iedereen kan het doen – een accommodatie ter beschikking stellen en aan pakweg 20, 30 personen een kamer geven. “Zonder zorg, zonder inspectie”, zegt dr. Feys. “Soms zijn dat patiënten die uit psychiatrische ziekenhuizen komen. Er zouden zo meer dan 3.000 mensen in piratenhuizen verblijven. Je ziet het minder in Vlaanderen, waar er toch nog meer bedden, meer PVT’s zijn en waar burgemeesters attenter zijn voor de problemen. Maar in Wallonië is het een enorm probleem, want er is absoluut geen toezicht. Er is al een aantal huizen gesloten omdat de leefomstandigheden dermate slecht waren en bijvoorbeeld de poetsvrouw de medicatie gaf. Soms hebben wij als psychiaters geen andere keuze dan patiënten die overal geweigerd zijn naar zo’n piratenhuis te sturen, begeleid door een sociaal assistente.”

“Er wordt”, vult dr. Müller aan, “ook naar dergelijke initiatieven in België uitgeweken vanuit het noorden van Frankrijk. We zijn uiteraard tegen dergelijke uitwassen.”

Met de ondertekening van hun charter streven de psychiaters naar een breed gedragen Europees kader, “met het doel elkaar te verrijken voor het promoten van een Europees geestelijk gezondheidsbeleid, waarin kwaliteit en menslievendheid hand in hand gaan.”

Eerder werden er al samenwerkingen gesloten in onder andere Duitsland en Spanje.